Duurzaam stalen gevelsysteem draagt bij aan circulaire karakter van het Gare Maritime in Brussel
Duurzaam stalen gevelsysteem draagt bij aan circulaire karakter van het Gare Maritime in Brussel
Onder de monumentale stationskappen van het oude goederenstation Gare Maritime in Brussel verrees op de site van Tour & Taxis de nieuwe “stad waar het nooit regent”. In opdracht van Extensa ontwikkelden Neutelings Riedijk Architecten en Bureau Bouwtechniek het ontwerp om het gebouw een nieuwe functie te geven in de vorm van werken, winkelen en ontspannen.
In november 2020 won het project de ARC20 Architectuur Award
Restauratie
De hal werd gerestaureerd door Jan de Moffarts Architecten en Bureau Bouwtechniek. Jan de Moffarts is een specialist in restauratie en herbestemming van waardevol erfgoed, voor het maximale behoud van originele elementen.
“Het smeedwerk en de overkappingen bleven grotendeels bewaard, maar we hebben ook heel wat stenen en de vorige buitenaanleg gerecupereerd voor de buitenaanleg die we nu zien”, vertelt architecte Nadja Van Houten van Bureau Bouwtechniek.
Demontabel bouwen
Voor de invulelementen is er gekozen voor constructies die volledig demontabel zijn. Zo is het gebouw en de invulling daarvan toekomstbestendig gemaakt. Als er nieuwe eisen of wensen zijn voor het gebouw kunnen alle elementen weer uit elkaar worden gehaald en de grondstoffen in andere bouwprojecten hergebruikt worden. Zoals bijvoorbeeld de binnengevels die door Lootens zijn gerealiseerd.
“Er werd hier gekozen voor staal omdat de architectuur – voornamelijk de stalen structuur van de overkappingen die dateren uit begin 20ste eeuw – daarom vroeg”, aldus Brand- & Sustainability Manager Ron Jacobs van Jansen by ods.
Het circulaire karakter van Gare Maritime wordt in belangrijke mate mee bepaald door de demontabele vliesgevelsystemen van Jansen by ods, onderdeel van Kloeckner Metals Belgium. Het bedrijf bundelt kennis op het vlak van stalen systemen voor dak- en geveltechniek en stalen profielen voor ramen en deuren. Een bekende leverancier in de bouwsector die al 50 jaar de stalen gevelprofielsystemen van de Zwitserse fabrikant Jansen distribueert in België en Nederland.
“Er was de nadrukkelijke vraag om een systeem te leveren dat demonteerbaar was. Daarop hebben we een schaalmodel gebouwd van wat we hier zouden kunnen leveren om te tonen hoe dat gevelsysteem dan precies zou kunnen worden gedemonteerd. Dat mag je redelijk letterlijk nemen, want we hebben de mock-up ook effectief ontmanteld en er een nieuwe eigenaar voor gevonden in Leiden, die er de gevel van het paviljoen op The Field, een circulaire hotspot met showcases die uiting geven aan circulaire bouwmogelijkheden, mee heeft laten bouwen. Normaal gebeurt er met zo’n schaalmodel achteraf niets meer.”
Duurzame stalen gevelsysteem
Jansen by ODS sprong enkele jaren geleden mee op de kar van circulair bouwen door rond het bewezen meest duurzame vliesgevelsysteem, Jansen Viss, een complete circulaire service te ontwikkelen en zo te komen tot gevelprofielsystemen die demonteerbaar en herbruikbaar zijn omdat alle verbindingen omkeerbaar zijn, en bovendien ook nog eens zorgen voor een aanzienlijke CO2-reductie bij productie.
“In Nederland lieten wij een levenscyclusanalyse voor onze stalen producten uitvoeren door NIBE, waaruit bleek dat staal erg hoog scoort als het aankomt op circulariteit, met name door het hergebruikpotenieel. Daarom zetten wij ook hoog in op dat potentieel, in plaats van op het recyclagepotentieel, dat veel lager ligt in de circulaire hiërarchie”, vertelt hij. “Dan speel je staal volledig uit op zijn kwaliteiten: het is slank, robuust en amper kapot te krijgen.”
Harvest Bay
Het systeem wordt als de totaaldienst ‘een duurzame gevel’, aangeboden aan ontwikkelaars, beheerders of gebruikers van gebouwen. Daarvoor richtte Jansen by ods samen met ketenpartners uit alle facetten van de bouw dit netwerk op, Harvest Bay.
Dit netwerk verenigt ontwerpers, bouwers, onderhoudspartijen en circulaire sloopbedrijven en omvat ook een oogstkaart. Op die manier komt het staal uiteindelijk terug bij de fabrikant, die er weer mee aan de slag kan.
Gare Maritime is een bijzonder goed voorbeeldproject van circulair bouwen waar urban mining, restoratie, demontabel bouwen en samenwerking binnen de keten een inspiratie zijn voor toekomstige circulaire bouwprojecten van het consortium Harvest Bay.
Projectdetails
Opdrachtgever: Extensa
Architect: Neutelings Riedijk Architecten i.s.m. Bureau Bouwtechniek
Architect Restauratie & renovatie: Jan de Moffarts Architecten i.s.m. Bureau Bouwtechniek
Harvest Bay projectpartners
